Koçvari Liderlik
“Koçvari liderlik” ya da başka bir deyişle “lider-koçluk” dilimizden düşmüyor. Çünkü liderin çalışanına gerektiğinde koçluk yapabilmesi ve koçluk duruşunu liderlik pratiğinde “geliştirici bir yaklaşım” olarak her zaman elinde tutması bugünkü iş dünyasında olmazsa olmazlar arasında…Liderlerin koçluk yapabilmesi için de “koçluk alma” sürecini deneyimlemiş olmaları oldukça önemli…
Koçvari liderin özelliklerinde hangi anahtar kavramlar öne çıkıyor?
- Potansiyel: Liderlik ettikleri kişilerin gerekli içsel kaynaklara sahip olduklarına inanırlar ve onların potansiyellerine odaklanırlar.
- Çıktı: Beklenen çıktı konusundaki netliğin ve sahiplenmenin, bunu elde etme konusunda motivasyon yarattığını bilirler. Ekipleri hedeflere ulaşma konusunda güçlendirdiklerine, gelişim zihniyeti ve sonuç odaklı bir kültürü desteklediklerine emin olurlar.
- Sistemler ve yapılar: Bireyleri, büyük sistemi ve bunların bağlantısını düşünür, kültürün, değerlerin ve yapıların organizasyonu nasıl etkilediğini fark ederler.
- Belirsizlik: Çevre koşullarının ve bireylerin sürekli bir değişim içinde olduğunu bilerek, kendilerinde ve ekiplerinde merakı ve yaratıcı yeni yollar bulma pratiğini canlı tutarlar.
- Bireysel sorumluluk: Kişileri kendi rolleri, hayatları, gelişimleri ve başkaları üzerindeki etkileri konusunda sorumluluk almaya teşvik ederler. Ustalık ve otonomi konusunda onları desteklerler ve böylece yeni liderlerin ortaya çıkmasını sağlarlar.
- Duygusal zeka: Kendi duygu durumlarının farkında olarak, bunu yöneterek ve kırılganlıklarına sahip çıkarak başkalarının da bunu güvenle yapabileceği ortamlar yaratırlar. Liderlerin yüksek kaygılı olması, riskten kaçınılan ve sorumluluğun başkasına yüklenmeye çalışıldığı ortamlara zemin hazırlar.
- Cesaret: Pek de hoş olmayan gerçeklerle yüzleşebilirler, kararlarını değerlere ve kişisel bütünlüğe dayandırır ve çevrelerine de değişimi tetikleyecek sorular sorarlar.
- Stratejik yaklaşım: Yüzeydeki sorunlarla ve çevrelerini kısa vadede memnun etmeyle ilgilenmenin risklerini bilir, her zaman büyük ve uzun vadeli hedefleri gündemlerinde tutarlar.
- İş birliği: Bireysel başarının kolektif başarıya bağlı olduğunu bilir, kazan-kazan yaklaşımını benimserler.
- Öğrenme kültürü: Öğrenmeyi ve hataları ileri doğru atılmak için bir fırsat olarak görmeyi kültürün bir parçası haline getirmeye çalışırlar.
- Kendine koçluk: En büyük gelişim ve öğrenmenin “kendini anlama, kendine dışarıdan bakabilme, hedeflerine doğru aksiyon alabilme”, yani hayat boyu “kendine liderlik ve koçluk” olduğunu bilirler.
Koçluk almanın liderler için önemi nedir?
- Liderlerin kendileri ve çevreleri için yüksek kalitede bir düşünme yaklaşımına ihtiyacı var. Koçlar, liderde “düşünmeyi sürekli geliştirme” nosyonunun oluşmasına destek olur. Bunu yaparken de liderlerin kendi ortamlarında pek de alışık olmadıkları şekilde onları zorlar.
- Lider kaygılarını ve kırılgan taraflarını yargılanma korkusu olmadan, özgürce ve güven ortamında ortaya koyabilir koçluk seansında… Böylece etrafına bilinçsizce bazı davranışlar sergilemek yerine bunların kendisindeki karşılığını bulabilecek duygu yönetimi kapasitesine ulaşmak için yol alır.
Durumsal liderliğin de en önemli bileşenlerinden biri koçluk… Elbette lider çalışanının yetkinlik ve bağlılık seviyesine göre esnek şekilde farklı yaklaşımları uygulayabilmeli. Bunun yanında koçluk yaklaşımının da kişide bugünden yarına oturmadığını bilmek ve mümkün olan her ortamda koçluk zihniyetini uygulamaya çalışmak liderlerin koçvari dönüşümünü destekleyecektir.
Her birimizin birer lider olma potansiyeli olduğunu da ne olur unutmayalım. Sadece kurumlarda değil hayatın her alanında bireysel liderliğimizle bir şeyleri değiştirme gücümüz var. “Koçvari liderler her yerde” dediğimiz günlere…
Kaynak: Rob Hallott, “What is the Essence of the Leader-Coach?”, Coaching Perspectives, The Association for Coaching Global Magazine